Trong hệ thống cửa của một ngôi nhà thì cửa sổ là một yếu tố không thể thiếu. Trên thực tế, nếu cửa ra vào chủ yếu là để đi lại thì cửa sổ chủ yếu mở ra để đón không khí và ánh sáng.
Tạ Thiên thời Nam Tề (Trung Quốc) có thơ rằng “Song trung liệt viễn tụ/Đình tế phủ kiến lâm” (tạm dịch nghĩa: Cửa sổ bày núi xa/Sân trước phục rừng cao – KD). Nhà thơ Bạch Cư Dị đời Đường lại có câu “Đông song đối hoa sơn/Tam phong bích sâm lạc” (tạm dịch nghĩa là: Cửa sổ đông đối Hoa Sơn/Núi ba đình sâm biếc rụng). Như thế đủ thấy, người xưa đã thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên qua khung cửa sổ như thế nào. Qua cảnh đẹp thiên nhiên với núi non, cỏ cây, hoa lá…. Người ta còn có thể đào luyện tính tình, di dưỡng thân, tâm. Với một khung cửa sổ mở đúng cách, ánh sáng sẽ ùa vào làm cho căn phòng sáng sủa, sạch sẽ và sống động; ngược lại, căn phòng sẽ tối tăm, ẩm thấp…. cánh cửa sổ mở đúng hướng sẽ đón được luồng gió mát trong lành, giúp cho tinh thần sảng khoái…. Như thế đủ thấy, cửa sổ có vai trò quan trọng như thế nào đối với ngôi nhà.
Cửa sổ mở đúng hướng sẽ đón được luồng gió mát trong lành, giúp tinh thần sảng khoái.
Nếu theo kiến trúc vùng nhiệt đới, chiều cao của cửa sổ phải bằng 0,5 chiều cao căn phòng và cách sàn 0,8m thì phong thủy cũng quan niệm khi đặt cửa chú ý để đầu cửa sổ phải cao hơn đầu người cao nhất trong nhà. Cũng theo quan niệm của phong thủy, cửa sổ là nơi dẫn khí vì vậy phải được mở hết ra phía ngoài hay vào phía trong thay vì đặt cánh cửa theo lối kéo lên trên hay xuống dưới. Cửa sổ mành sẽ chắn khí lưu chuyển, làm hẹp tầm mắt và như vậy sẽ cản bớt các dịp may của gia chủ. Tuy nhiên tốt nhất là cánh cửa sổ nên mở ra phía ngoài để cho khí dẫn vào và lưu chuyển dễ dàng, tăng cường khí cho mọi người trong nhà và mang đến dịp cơ may trong cuộc sống và sự nghiệp. Phong thủy cho rằng, cửa sổ mở ra là sự hòa điệu tích cực, dương cái khí của người nhà đó ra ngoài còn nếu mở vào bên trong sẽ khiến người chủ trở thành nhút nhát, có hại cho khí.
Trên thực tế, khác với cửa ra vào, cửa sổ cao hơn mặt sàn và thường mở ở những nơi ít người qua lại, vì vậy cánh cửa mở ra sẽ ít ảnh hưởng đến sự đi lại. Ngược lại, nếu mở vào trong sẽ choán mất một phần không gian và ảnh hưởng rất nhiều đến việc bố trí nội thất. Còn nếu nói do mở cánh cửa vào trong mà làm cho gia chủ thành nhút nhát thì khó có cơ sở.
Cũng theo quan niệm phong thủy, nếu cánh cửa sổ là loại nâng lên hạ xuống thì không bao giờ được mở nửa chừng vì chỉ hấp thụ được một nửa khí ra vào từ cửa sổ và người ngoài nhìn vào sẽ có ý tưởng không hay.
Về hướng, cho dù có điều kiện đặc biệt về khí hậu địa lý hay có nhu cầu riêng thì cũng không nên mở cửa sổ ra hướng tây vì nó sẽ làm hại cho khí người trong nhà. Mặt trời hướng Tây chói chang sẽ gây nhức đầu, sinh cáu gắt và làm việc không hiệu quả. Ở Hồng Kông, nhiều hãng, xưởng đã phải che chắn cửa sổ phía tây, đặc biệt vào buổi trưa để hạn chế bớt tác động xấu.
Để khắc phục tình huống này, các nhà phong thủy đã khuyên người ta treo quả cầu bằng thủy tinh để biến ánh sáng mặt trời quá mạnh thành các ánh sáng trong dải cầu vồng như vậy lại có tác dụng làm mạnh khí trong phòng và tạo nên sự năng động.
Xét thấy, ánh nắng buổi chiều thường gay găt, nhất là ở vùng nhiệt đới. Vì vậy mở cửa sổ hướng tây sẽ làm tăng nhiệt độ trong phòng, nhất là về mùa hè sẽ gây bất lợi cho sức khỏe cho nên việc mở cửa sổ hướng tây là vạn bất đắc dĩ. Tuy nhiên, trong những trường hợp cụ thể, không thể mở được hướng khác thì việc mở cửa số hướng tây cũng là cần thiết để tạo sự thông thoáng và làm cho căn phòng sáng sủa. Cần phải có biện pháp để hạn chế bớt ánh nắng buổi chiều. Vì vậy, việc che chắn cửa sổ trong trường hợp này để giảm bớt sức nóng cho căn phòng là cần thiêt, chẳng cứ gì là các nhà phong thủy.